حق حضانت تا چند سالگی است؟

فهرست مطالب

• مبانی قانونی حق حضانت در ایران
• حضانت فرزندان تا چه سنی با مادر است؟
• حضانت فرزندان پس از ۷ سالگی: نقش دادگاه و مصلحت کودک
• سلب حضانت: شرایط و موارد خاص
• نفقه فرزند و ملاقات با فرزند
• سوالات متداول پیرامون حق حضانت

مبانی قانونی حق حضانت در ایران

قانون مدنی و قانون حمایت خانواده، چارچوب‌های اصلی تعیین‌کننده حق حضانت در ایران هستند. این قوانین به تفصیل سن حضانت، اولویت والدین و شرایط خاص را مشخص کرده‌اند.

ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی

ماده ۴۱ قانون حمایت خانواده

این ماده نیز بر این نکته تأکید دارد که حضانت فرزندانی که والدین آنها از یکدیگر جدا شده‌اند، تا سن بلوغ با هر یک از والدین است که دادگاه تعیین می‌کند. اما در مورد سن بلوغ و تفاوت‌های آن در پسر و دختر، باید به قوانین شرعی و عرفی نیز توجه داشت. سن بلوغ برای دختران ۹ سال تمام قمری و برای پسران ۱۵ سال تمام قمری است. پس از رسیدن به این سنین، فرزند می‌تواند انتخاب کند که با کدام یک از والدین زندگی کند.

حضانت فرزندان تا چه سنی با مادر است؟

طبق قوانین فعلی ایران، مادر در نگهداری و تربیت فرزندان پس از طلاق، تا سن خاصی اولویت دارد. این اولویت‌بندی برای فرزندان دختر و پسر متفاوت است:

• حضانت تا ۷ سالگی: در هر صورت (چه فرزند دختر باشد و چه پسر)، حضانت تا ۷ سالگی تمام به طور مطلق با مادر است. این دوره، دوران حساس رشد اولیه کودک محسوب می‌شود و قانونگذار نقش مادر را در آن برجسته می‌داند.
• حضانت پس از ۷ سالگی: پس از ۷ سالگی، حضانت از اولویت مطلق مادر خارج شده و دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت کودک، تصمیم‌گیری می‌کند. در این مرحله، هر دو والد (پدر و مادر) می‌توانند تقاضای حضانت را مطرح کنند و دادگاه با بررسی شرایط زندگی، وضعیت روحی و جسمی کودک، امکانات هر یک از والدین و نظر خود کودک (در صورت رسیدن به سن تشخیص)، حکم مقتضی را صادر می‌کند.
• حضانت تا سن بلوغ: پس از ۷ سالگی و تا سن بلوغ (دختر ۹ سال تمام قمری، پسر ۱۵ سال تمام قمری)، تصمیم‌گیری با دادگاه است. به محض رسیدن فرزند به سن بلوغ، خود فرزند حق انتخاب دارد که با کدام یک از والدین زندگی کند. این انتخاب برای دادگاه محترم است و معمولاً به آن عمل می‌شود، مگر اینکه مصلحت قطعی و جدی کودک خلاف آن را ایجاب کند.

حضانت فرزندان پس از ۷ سالگی: نقش دادگاه و مصلحت کودک

همانطور که اشاره شد، پس از ۷ سالگی، دادگاه مسئول تعیین تکلیف حضانت است. در این مرحله، اصل “مصلحت کودک” حرف اول را می‌زند. دادگاه به دقت شرایط هر یک از والدین را بررسی می‌کند تا بهترین محیط رشد و تربیت را برای فرزند فراهم آورد.

• بررسی توانایی‌های والدین: دادگاه به مواردی مانند توانایی مالی، اخلاقی، جسمی و روانی والدین برای نگهداری از فرزند توجه می‌کند.
• محیط زندگی: وضعیت مسکن، مدرسه، امکانات رفاهی و اجتماعی هر یک از والدین در تصمیم دادگاه مؤثر است.
• خواست و تمایل کودک: در صورتی که کودک به سن تشخیص رسیده باشد (معمولاً بالای ۸-۹ سال)، نظر و تمایل او برای دادگاه حائز اهمیت است و به آن توجه می‌شود.
• نظریه کارشناسی: در برخی موارد، دادگاه از کارشناسان مددکاری اجتماعی یا روانشناسی کودک برای بررسی وضعیت روحی و جسمی کودک و تعیین بهترین گزینه برای حضانت کمک می‌گیرد.

سلب حضانت: شرایط و موارد خاص

حضانت، حق و تکلیف والدین است، اما در برخی شرایط خاص، این حق می‌تواند از یکی از والدین سلب شود. این موارد عموماً زمانی اتفاق می‌افتد که نگهداری از کودک توسط والد حاضر، به مصلحت و سلامت او نباشد.

نفقه فرزند و ملاقات با فرزند

صرف‌نظر از اینکه حضانت با کدام یک از والدین است، پرداخت نفقه فرزند تا زمانی که از تمکن مالی برخوردار نشده و بتواند خود را اداره کند، برعهده پدر است. همچنین، والدینی که حضانت فرزند را بر عهده ندارند، حق ملاقات با فرزند خود را دارند و هیچکس نمی‌تواند این حق را از آنها سلب کند. تعیین زمان و مکان ملاقات با توافق طرفین یا رأی دادگاه خواهد بود. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به بخش مقالات مرتبط با حضانت مراجعه کنید.

جدول آموزشی: مقایسه حضانت فرزندان

سوالات متداول پیرامون حق حضانت